1. Thời kỳ đấu tranh giành chính quyền (1930 - 1945)

         - Đặc điểm của thời kỳ này là cách mạng Việt Nam đã có đội tiên phong lãnh đạo là Đảng Cộng sản với Cương lĩnh chính trị đúng đắn, đưa cách mạng nước ta phát triển theo xu thế của thời đại đã được mở ra từ Cách mạng xã hội chủ nghĩa Tháng Mười Nga năm 1917.

         - Quá trình đấu tranh giải phóng dân tộc, giành chính quyền (1930 - 1945) đã diễn ra với ba cao trào cách mạng chuẩn bị cho cuộc Cách mạng Tháng Tám giành toàn bộ chính quyền về tay Nhân dân: Cao trào cách mạng 1930 - 1931 mà đỉnh cao là phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh, cao trào đấu tranh đòi dân sinh, dân chủ (1936 - 1939) và cao trào giải phóng dân tộc dẫn tới Cách mạng Tháng Tám 1945 (1939 - 1945). Từ thực tiễn đấu tranh cách mạng, Đảng ta đã trưởng thành và phát triển về mọi mặt: Chính trị, tư tưởng, tổ chức, về năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu. Đường lối cách mạng giải phóng dân tộc, chống đế quốc và chống phong kiến không ngừng được bổ sung, phát triển, đặt nhiệm vụ chống đế quốc giải phóng dân tộc lên hàng đầu, vận dụng đúng đắn và có sự phát triển sáng tạo lý luận Chủ nghĩa Mác-Lênin về cách mạng thuộc địa.

         - Thắng lợi của cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đã chấm dứt, xóa bỏ chế độ thực dân và phong kiến, mở ra kỷ nguyên mới - kỷ nguyên độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, mở ra thời đại mới - thời đại Hồ Chí Minh trong lịch sử dân tộc. Cách mạng Tháng Tám dẫn đến sự ra đời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam) - Nhà nước công nông đầu tiên ở Đông Nam châu Á. Đó là sự kiện quan trọng bậc nhất trong lịch sử đấu tranh cách mạng của dân tộc ta trong thế kỷ XX. Đó cũng là thắng lợi đầu tiên của Chủ nghĩa Mác-Lênin ở một nước thuộc địa, nửa phong kiến, thắng lợi của tư tưởng Hồ Chí Minh. Đó là cuộc cách mạng giải phóng dân tộc điển hình của Việt Nam. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định; Do sự lãnh đạo sáng suốt và kiên định của Đảng, do sức đoàn kết và hăng hái của toàn dân trong và ngoài Mặt trận Việt Minh, cuộc Cách mạng Tháng Tám đã thắng lợi. Người nhấn mạnh; Với thắng lợi của cuộc Cách mạng Tháng Tám, chẳng những giai cấp lao động và Nhân dân Việt Nam có thể tự hào, mà giai cấp lao động và những dân tộc bị áp bức nơi khác cũng có thể tự hào rằng: Lần này là lần đầu tiên trong lịch sử cách mạng của các dân tộc thuộc địa và nửa thuộc địa, một Đảng mới 15 tuổi đã lãnh đạo cách mạng thành công, nắm chính quyền.

         - Những năm 1945- 1946, Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh lãnh đạo toàn dân vượt qua những khó khăn, thách thức nặng nề, chống thù trong, giặc ngoài, vừa kháng chiến, vừa kiến quốc: Xây dựng và củng cố vững chắc chính quyền nhân dân; bầu cử Quốc hội nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (06 tháng 01 năm1946);xây dựng Hiến pháp dân chủ đầu tiên (09 tháng 11 năm 1946); chăm lo xây dựng chế độ mới, đời sống mới của Nhân dân; chống giặc đói, giặc dốt, giặc ngoại xâm; tổ chức kháng chiến chống thực dân Pháp ở Nam Bộ và Nam Trung Bộ với sự ủng hộ và chi viện của cả nước; kiên quyết trấn áp các thế lực phản cách mạng, bảo vệ chính quyền và thành quả Cách mạng Tháng Tám; thực hành sách lược khôn khéo, lúc thì tạm hòa hoãn với quân đội của Tưởng Giới Thạch để đánh thực dân Pháp, lúc thì hòa với Pháp để đuổi Tưởng Giới Thạch, thực hiện nhân nhượng có nguyên tắc để triệt để lợi dụng mâu thuẫn trong hàng ngũ kẻ thù, đưa cách mạng vượt qua những thử thách hiểm nguy. Chúng ta đã chủ động chuẩn bị những điều kiện cần thiết để đối phó với cuộc chiến tranh xâm lược của thực dân Pháp trên phạm vi cả nước. Thành công nổi bật của hơn một năm xây dựng chính quyền non trẻ là ta đã tăng cường được sức mạnh của cách mạng để có thể tự bảo vệ trước sự tấn công từ bên ngoài.

         - Tháng 12 năm 1946, trước dã tâm xâm lược nước ta một lần nữa của thực dân Pháp, Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã phát động toàn quốc kháng chiến với quyết tâm: Chúng ta thà hy sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước, không chịu làm nô lệ. Với đường lối kháng chiến toàn dân, toàn diện, trường kỳ; vừa kháng chiến, vừa kiến quốc dựa vào sức mình là chính, đồng thời tranh thủ sự đồng tình và ủng hộ của bạn bè quốc tế, Đảng đã lãnh đạo Nhân dân ta lần lượt đánh bại các kế hoạch chiến tranh của thực dân Pháp mà đỉnh cao là chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu ngày 07 tháng 5 năm 1954. Thắng lợi của Chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ và việc ký kết Hiệp định Giơ-ne-vơ năm 1954 đã chấm dứt sự thống trị của thực dân Pháp ở nước ta, mở đầu sự sụp đổ của chủ nghĩa thực dân cũ trên thế giới, giải phóng hoàn toàn miền Bắc, đưa miền Bắc tiến lên chủ nghĩa xã hội, làm hậu phương vững chắc cho cuộc đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

         * Từ năm 1954 đến năm 1975, Đảng ta lãnh đạo Nhân dân ta tiến hành đồng thời hai chiến lược cách mạng: Cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở miền Nam và cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc. Đây là đặc điểm mang tính đặc thù của cách mạng Việt Nam, cùng với mục tiêu độc lập dân tộc, mục tiêu xã hội chủ nghĩa được đặt ra trực tiếp.

         - Đế quốc Mỹ phá hoại hiệp định Giơ-ne-vơ, thay chân thực dân Pháp, độc chiếm miền Nam, biến miền Nam thành thuộc địa kiểu mới và căn cứ quân sự của chúng. Dân tộc ta lại phải đương đầu với chủ nghĩa thực dân mới của đế quốc Mỹ. Đảng ta đã lãnh đạo toàn dân nêu cao quyết tâm đánh Mỹ, bảo vệ nền độc lập dân tộc và thống nhất Tổ quốc, đường lối chiến tranh nhân dân được nâng lên tầm cao khoa học và nghệ thuật. Đương đầu với một đế quốc hung mạnh bậc nhất thế giới, chúng ta chủ trương đánh lâu dài; kết hợp đấu tranh chính trị với đấu tranh vũ trang và hoạt động binh vận; kết hợp tiến công và nổi dậy, tiến hành đấu tranh trên cả ba vùng (đồng bằng, thành thị và miền núi); kết hợp ba mặt trận (quân sự, chính trị và ngoại giao); phát huy cao độ chủ nghĩa yêu nước và chủ nghĩa anh hùng cách mạng; phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc với sức mạnh thời đại, quyết tâm giải phóng miền Nam, bảo vệ miền Bắc xã hội chủ nghĩa. Đảng đã lãnh đạo Nhân dân ta lần lượt đánh bại các chiến lược chiến tranh tàn bạo của đế quốc Mỹ, giành nhiều thắng lợi vẻ vang mà đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, kết thúc 30 năm chiến tranh giải phóng dân tộc, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất Tổ quốc. Thắng lợi của Nhân dân ta trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước là một trong những trang chói lọi nhất của lịch sử dân tộc và là một sự kiện có tầm quốc tế và có tính chất thời đại sâu sắc.

         - Xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc trong điều kiện hai miền thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược khác nhau nhưng có quan hệ mật thiết với nhau, trong điều kiện từ một nước nông nghiệp lạc hậu tiến lên chủ nghĩa xã hội, đòi hỏi Đảng ta phải vận dụng sáng tạo lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và kinh nghiệm các nước xã hội chủ nghĩa. Đảng đã lãnh đạo Nhân dân ta tập trung giải quyết tốt các mối quan hệ cơ bản: Giữa tiến hành chiến tranh cách mạng với xây dựng chủ nghĩa xã hội; giữa hậu phương lớn với tiền tuyến lớn; giữa thực hiện mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; giữa quy luật chiến tranh và quy luật xây dựng, phát triển kinh tế; giữa đẩy mạnh chiến tranh cách mạng ở nước ta với bảo vệ hòa bình thế giới; giữa lợi ích dân tộc với thực hiện nghĩa vụ quốc tế…

         Công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc đã thu được những thành tựu quan trọng. Vừa sản xuất, vừa chiến đấu và chi viện sức người, sức của cho tiền tuyến, miền Bắc đã nhanh chóng khôi phục và phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, bảo đảm quốc phòng an ninh, đánh thắng hai cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ; xây dựng hậu phương vững mạnh, trở thành căn cứ địa cách mạng của cả nước, bảo đảm mọi mặt cho tiền tuyến đánh thắng; mở rộng quan hệ đối ngoại, tranh thủ sự đồng tình và ủng hộ của bè bạn trên thế giới; tạo điều kiện thuận lợi cho cuộc đấu tranh chống Mỹ, cứu nước; tạo những cơ sở vật chất và những kinh nghiệm quý báu trong sự vận dụng và phát triển Chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam sau này.

         3. Thời kỳ tiến hành cách mạng xã hội chủ nghĩa trên cả nước, thực hiện công cuộc đổi mới đất nước từ năm 1975 đến nay Miền Nam hoàn toàn giải phóng, đất nước thống nhất, cả nước tiến lên chủ nghĩa xã hội với hai nhiệm vụ chiến lược là xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Thời kỳ này bao gồm hai giai đoạn chủ yếu:

         - Từ năm 1975 đến năm 1986

         + Sau chiến tranh, đất nước ta gặp muôn vàn khó khăn. Đảng đã lãnh đạo Nhân dân vừa ra sức khôi phục kinh tế vừa tiến hành hai cuộc chiến tranh chống xâm lược biên giới phía Bắc và Tây Nam, bảo vệ độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ quốc gia.

         + Đảng đã tập trung lãnh đạo xây dựng cơ sở vật chất của chủ nghĩa xã hội, từng bước hình thành cơ cấu kinh tế mới trong cả nước, cải thiện đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân lao động. Tuy nhiên, trước yêu cầu và nhiệm vụ cách mạng trong thời kỳ mới, việc duy trì lâu dài mô hình, cơ chế tập trung bao cấp không còn phù hợp và đã bộc lộ những hạn chế, nhược điểm. Trong việc hoạch định và thực hiện đường lối cách mạng xã hội chủ nghĩa, có lúc, có nơi đã mắc sai lầm khuyết điểm chủ quan, duy ý chí. Đó cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến sự trì trệ, khủng hoảng kinh tế - xã hội trong những năm đầu cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội.

         + Trước những thách thức của thời kỳ mới, Đảng ta đã tổng kết sáng kiến từ thực tiễn của nhân dân, tìm tòi, hoạch định đường lối đổi mới, đó là: Nghị quyết số 21-NQ/TW, ngày 20 tháng 9 năm 1979 của Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng về phương hướng, nhiệm vụ phát triển công nghiệp hàng tiêu dùng và công nghiệp địa phương; Chỉ thị 100-CT/TW,  ngày 13 tháng 01 năm 1981 của Ban Bí thư về khoán sản phẩm trong nông nghiệp; Quyết định 25/QĐ-CP, ngày 21 tháng 01 năm 1981 của Chính phủ về đổi mới quản lý kinh tế quốc doanh; Nghị quyết Hội nghị Trung ương lần thứ 8, khóa V (tháng 6 năm 1985) thừa nhận sản xuất hàng hóa và những quy luật của sản xuất hàng hóa; Kết luận của Bộ Chính trị (tháng 9 năm 1986) về 3 quan điểm kinh tế trong tình hình mới... Đại hội VI của Đảng (tháng 12 năm 1986) đã đưa ra đường lối đổi mới toàn diện đất nước, mở ra bước ngoặt quan trọng trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta.

  - Từ năm 1986 đến nay

         + Chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và Đông Âu sụp đổ, hệ thống xã hội chủ nghĩa thế giới tạm thời lâm vào thoái trào, Đại hội VII của Đảng (tháng 6 năm 1991) khẳng định tiếp tục đổi mới đồng bộ, triệt để trên các lĩnh vực với những bước đi, cách làm phù hợp và giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa. Đại hội đã thông qua Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, xác định những quan điểm và phương hướng phát triển đất nước, khẳng định Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động của Đảng.

         + Từ đó đến nay, Đảng ta tiếp tục phát triển tư duy lý luận về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Hệ thống quan điểm lý luận về công cuộc đổi mới, về chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, về xây dựng và chỉnh đốn Đảng trong tình hình mới được bổ sung và phát triển ngày càng hoàn thiện. Những thành tựu, kinh nghiệm sau hơn 35 năm đổi mới đã tạo ra cho đất nước thế và lực mới, sức mạnh tổng hợp lớn hơn nhiều so với trước; toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta đã nỗ lực phấn đấu đạt được những thành tựu quan trọng: Nền kinh tế vượt qua nhiều khó khăn, thách thức, cơ bản giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, duy trì được tốc độ tăng trưởng hợp lý, các ngành đều có bước phát triển, tiềm lực và quy mô nền kinh tế tăng lên; giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, văn hóa và các lĩnh vực xã hội có tiến bộ; bảo vệ tài nguyên, môi trường được chú trọng hơn; đời sống các tầng lớp Nhân dân được cải thiện; chính trị - xã hội ổn định; quốc phòng, an ninh được tăng cường; độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ được giữ vững; hoạt động đối ngoại, hội nhập quốc tế được mở rộng, vị thế, uy tín quốc tế của nước ta được nâng cao; phát huy dân chủ có tiến bộ, khối đại đoàn kết toàn dân tộc tiếp tục được củng cố; xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa được đẩy mạnh, hiệu lực, hiệu quả hoạt động được nâng lên; công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng được tăng cường, đạt một số kết quả tích cực; việc thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”, Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII “Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ”, học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh đạt được một số kết quả tích cực; đa số cán bộ, đảng viên và Nhân dân phấn khởi, tin tưởng vào Đảng, Nhà nước, vào công cuộc đổi mới và triển vọng phát triển của đất nước, phồn vinh, hạnh phúc.

 

         1. Những thành tựu vĩ đại

         Từ năm 1930 đến nay, Đảng Cộng sản Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và rèn luyện, đã lãnh đạo Nhân dân ta tiến hành cuộc đấu tranh cách mạng lâu dài, gian khổ, vượt qua muôn vàn khó khăn, thử thách và giành được những thắng lợi vĩ đại, đó là:

         Thứ nhất: Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945, đập tan ách thống trị của thực dân, phong kiến, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, đưa dân tộc ta tiến vào kỷ nguyên độc lập, tự do.

         Thứ hai: Thắng lợi của các cuộc kháng chiến chống xâm lược, mà đỉnh cao là chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ năm 1954, đại thắng mùa Xuân năm 1975, giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, bảo vệ Tổ quốc, làm tròn nghĩa vụ quốc tế.

         Thứ ba: Thắng lợi của công cuộc đổi mới, tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, tiếp tục đưa đất nước từng bước quá độ lên chủ nghĩa xã hội với nhận thức và tư duy mới đúng đắn, phù hợp thực tiễn Việt Nam.

         Với những thắng lợi đã giành được 94 năm qua, nước ta từ một nước thuộc địa nửa phong kiến đã trở thành một quốc gia độc lập, tự do, phát triển theo con đường xã hội chủ nghĩa; Nhân dân ta từ thân phận nô lệ đã trở thành người làm chủ đất nước, làm chủ xã hội; đất nước ta đã ra khỏi tình trạng nước nghèo, kém phát triển, đang đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, có quan hệ quốc tế rộng rãi, có vị thế ngày càng quan trọng trong khu vực và trên thế giới.

         2. Những bài học kinh nghiệm của Đảng Cộng sản Việt Nam

         Một là, nắm vững ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội - ngọn cờ vinh quang mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trao lại cho thế hệ hôm nay và các thế hệ mai sau. Độc lập dân tộc là điều kiện quyết định để thực hiện chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa xã hội là cơ sở bảo đảm vững chắc cho độc lập dân tộc. Xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa là hai nhiệm vụ chiến lược có quan hệ chặt chẽ với nhau.

         Hai là, sự nghiệp cách mạng là của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân. Chính Nhân dân là người làm nên những thắng lợi lịch sử. Toàn bộ hoạt động của Đảng phải xuất phát từ lợi ích và nguyện vọng chính đáng của Nhân dân. Sức mạnh của Đảng là ở sự gắn bó mật thiết với Nhân dân. Quan liêu, tham nhũng, xa rời Nhân dân sẽ dẫn đến những tổn thất khôn lường đối với vận mệnh của đất nước, của chế độ xã hội chủ nghĩa và của Đảng.

         Ba là, không ngừng củng cố, tăng cường đoàn kết: đoàn kết toàn Đảng, đoàn kết toàn dân, đoàn kết dân tộc, đoàn kết quốc tế. Đó là truyền thống quý báu và là nguồn sức mạnh to lớn của cách mạng nước ta. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tổng kết: Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết - Thành công, thành công, đại thành công.

         Bốn là, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, sức mạnh trong nước với sức mạnh quốc tế. Trong bất cứ hoàn cảnh nào cũng cần kiên định ý chí độc lập, tự chủ và nêu cao tinh thần hợp tác quốc tế, phát huy cao độ nội lực, đồng thời tranh thủ ngoại lực, kết hợp yếu tố truyền thống với yếu tố hiện đại.

         Năm là, sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng là nhân tố hàng đầu quyết định thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Đảng không có lợi ích nào khác ngoài việc phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân. Đảng phải nắm vững, vận dụng sáng tạo, góp phần phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, không ngừng làm giàu trí tuệ, nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức và năng lực tổ chức để đủ sức giải quyết các vấn đề do thực tiễn cách mạng đặt ra. Mọi đường lối, chủ trương của Đảng phải xuất phát từ thực tế, tôn trọng quy luật khách quan. Phải phòng và chống những nguy cơ lớn: sai lầm về đường lối, bệnh quan liêu và sự thoái hoá, biến chất của cán bộ, đảng viên.

         3. Một số kinh nghiệm trong công tác xây dựng Đảng

         - Đảng phải vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức; thường xuyên tự đổi mới, tự chỉnh đốn, ra sức nâng cao trình độ trí tuệ, bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức và năng lực lãnh đạo.

         - Giữ vững truyền thống đoàn kết thống nhất trong Đảng, tăng cường dân chủ và kỷ luật trong hoạt động của Đảng. Thường xuyên tự phê bình và phê bình, đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân, chủ nghĩa cơ hội, tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí và mọi hành động chia rẽ, bè phái.

         - Đảng chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên trong sạch, có phẩm chất, năng lực, có sức chiến đấu cao theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; quan tâm bồi dưỡng, đào tạo lớp người kế tục sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc.

Truyền thống lịch sử cách mạng của Đảng bộ trong 94 năm qua:

Từ khi Đảng Cộng sản Việt Nam được thành lập, những sách báo tiến bộ đã được truyền bá vào Hải Phương, giác ngộ tư tưởng cho những thanh niên cấp tiến. Cuối năm 1944 cơ sở Cách mạng từ thành phố Nam Định đã lan rộng, bám rễ ở Hải Phương.

         Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, Cách mạng Tháng Tám bùng nổ. Ngày 21 tháng 8 năm 1945 khi những chiến sỹ cách mạng vào cướp Phủ lỵ Hải Hậu, nhân dân các xóm 14, 16 ( nay là xóm 3, xóm 4) của Hải Phương đã tham gia hưởng ứng, tiến vào giành chính quyền về tay nhân dân, kết thúc thống trị của chế độ phong kiến thực dân trên mảnh đất Hải Hậu, mở ra thời kỳ mới, thời kỳ xây dựng và bảo vệ chính quyền dân chủ nhân dân dưới chính thể “ Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa”.

         Ngay sau khi chính quyền cách mạng của huyện được thành lập ngày 25/8/1945 một cuộc mít tinh lớn được tổ chức công bố thành lập ủy ban cách mạng lâm thời xã Hải Phương. Trong buổi đầu Cách mạng, dưới sự lãnh đạo của Mặt trận Việt Minh, nhân dân Hải Phương với khí thế của những con người được đổi đời đã hăng hái tham gia các hoạt động kháng chiến kiến quốc, các cuộc vận động “Tuần lễ vàng” “ Công trái quốc gia”, “ Mùa đông binh sĩ” các phong trào đẩy mạnh tăng gia sản xuất, không để một tấc đất hoang được toàn dân hưởng ứng. Các đoàn thể “Nông dân cứu quốc” “Thanh niên cứu quốc” được thành lập.

         Trong quá trình đấu tranh cách mạng, được rèn luyện thử thách, nhiều cá nhân giác ngộ, trở thành những nhân tố tích cực của phong trào. Được Huyện ủy chỉ đạo trực tiếp. Ngày 16/10/1948 Chi bộ Đảng Cộng sản xã Quần Phương, tiền thân của Đảng bộ xã Hải Phương ngày nay được thành lập tại từ đường họ Lê xóm 22 (Nay là xóm 11), gồm 5 đảng viên. Đây là một sự kiện rất quan trọng của Đảng bộ và nhân dân xã nhà. Từ đây phong trào cách mạng xã Hải Phương do chi bộ đảng lãnh đạo toàn diện và trực tiếp. Dưới sự lãnh đạo của chi bộ, chính quyền dân chủ nhân dân được củng cố, các đoàn thể cứu quốc được kiện toàn. Công tác phát triển Đảng được chi bộ đặc biệt quan tâm, trong năm 1949 đã kết nạp được 22 Đảng viên mới, nâng cao về số lượng và chất lượng của chi bộ. Đó là điều kiện quyết định để lãnh đạo phong trào cách mạng của xã vượt qua những thời kỳ khó khăn ác liệt nhất, đặc biệt là thời kỳ địch tạm chiếm “Hai năm 4 tháng”; kẻ thù sử dụng bọn phản động đội lốt tôn giáo, điên cuồng chống phá các cơ sở cách mạng, truy lùng, bắt bớ, thủ tiêu sát hại cán bộ, đảng viên, dân quân, du kích kiên trung. Nhưng dưới sự lãnh đạo của Huyện ủy, nhiều cán bộ, Đảng viên vẫn kiên trì bám đất, bám dân, bám cơ sở để hoạt động bí mật, dựa vào quần chúng, được quần chúng che chở giúp đỡ. Những cuộc họp chi bộ vào tối các ngày 30/2/1950, 10/7/1950, 24/01/1951 để kịp thời ra những Nghị quyết lãnh đạo, chỉ đạo phong trào đã khẳng định vai trò lãnh đạo của chi bộ trong thời kỳ gian khổ ác liệt này. Mặc dù trong vùng địch tạm chiếm, nhưng chi bộ đã chăm lo xây dựng, củng cố chính quyền. Đêm ngày 30/8/1951, Hội đồng nhân dân xã đã họp tại Đền Bảo Ninh để bầu Ủy ban kháng chiến hành chính xã gồm 7 ủy viên. Đặc biệt tối ngày 7/01/1952 chi bộ đã họp tại đền Bảo Ninh để bàn biện pháp chuẩn bị phối hợp với bộ đội đánh Bốt Văn Đàn, phân công trách nhiệm cho từng Đảng viên trong phục vụ chiến đấu, trong phá tề trừ gian.

         Ngay sau khi hòa bình lập lại ở Miền bắc, chi bộ và quân dân xã nhà lại phải đương đầu với những âm mưu, thủ đoạn chống đối, phá hoại thâm độc của kẻ địch trong dụ dỗ cưỡng ép nhân dân di cư vào Nam, phá hoại cải cách ruộng đất và phong trào Hợp tác hóa. Trong cuộc đấu tranh thầm lặng này, cán bộ, Đảng viên và chính quyền cốt cán của ta đã phải chịu nhiều gian khổ, hy sinh để hoàn thành nhiệm vụ. Dưới sự lãnh đạo của Đảng mà trực tiếp là của Huyện ủy, nhân dân Hải Phương đã thu được những thắng lợi có ý nghĩa rất quan trọng, bảo vệ vững chắc chính quyền nhân dân, hàn gắn vết thương chiến tranh, ổn định chính trị, khôi phục và phát triển kinh tế - xã hội, cải thiện đời sống nhân dân. Đặc biệt trong 3 năm từ năm 1958 đến năm 1960 Hải Phương đã xây dựng được 11 Hợp tác xã, thu hút gần 60% số hộ tham gia. 3 Chi bộ tiếp tục được củng cố và phát triển về mọi mặt, vững vàng bước vào cuộc chiến đấu mới chiến tranh phá hoại của đế Quốc Mỹ, giải phóng Miền Nam thống nhất đất nước.

         Bước sang thời kỳ đất nước thống nhất, cả nước đi lên xây dựng chủ nghĩa xã hội, nhất là trong gần 40 năm đất đổi mới, Đảng bộ và nhân dân xã nhà lại ghi tiếp những trang sử hào hùng, biến chủ nghĩa anh hùng cách mạng trong chiến đấu chống xâm lược thành chủ nghĩa anh hùng cách mạng trong lao động sản xuất, trong xây dựng quê hương ngày càng giàu mạnh. Chúng ta đã vận động và tổ chức thực hiện đạt hiệu quả cao nhiều chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước, nhất là trong lĩnh vực sản xuất nông nghiệp và phát triển kinh tế xã hội nông thôn, như chỉ thị 100 của Ban bí thư, Nghị quyết 10 của Bộ chính trị, vượt qua những khó khăn trong những năm 80 của thế kỷ trước, tạo tiền đề để thực hiện thắng lợi đường lối đổi mới của Đảng. Trong sản xuất nông nghiệp, năng xuất lúa những năm gần đây đạt ổn định 127,3 ta/ha; nét nổi bật là có sự chuyển dịch về cơ cấu giống và cơ cấu mùa vụ, chuyển đổi 25 ha từ đất trồng lúa hiệu quả thấp sang nuôi trồng thủy sản, sang trồng màu. Nhiều trang trại chăn nuôi quy mô nhỏ và vừa đem lại hiệu quả kinh tế cao, sản xuất tiểu thủ công nghiệp có bước phát triển. Khu Công nghiệp 30 héc ta tại khu vực xóm 12 được xây dựng. Đã có 7 doanh nghiệp đã đi vào sản xuất, tạo việc làm cho trên 10.000 lao động trong đó có gần 1000 lao động là người địa phương. Hệ thống lưới điện phủ kín tại xã, 100% hộ dân được dùng điện. Đường trục xã, đường liên xã, đường dong ngõ xóm đã được nhựa hóa, bê tông hóa, với số vốn hàng chục tỷ đồng, chủ yếu do nhân dân đóng góp. Trường THCS, trường Tiểu học, trường Mầm Non đã được kiên cố hóa 2, 3 tầng, 3 trường đều được công nhận trường đạt chuẩn Quốc gia, trường xanh sạch đẹp, an toàn. Chất lượng giáo dục ngày một nâng cao, tỷ lệ học sinh tốt nghiệp THCS thi đỗ vào các trường THPT ngày một tăng, số học sinh thi đỗ vào các trường Đại học, Cao Đẳng, Trung học chuyên nghiệp ngày một nhiều. Trường Tiểu học được tặng thưởng Huân chương lao động hạng 3, trường THCS được tặng thưởng huân chương lao động hạng nhất, hạng nhì, hạng ba. Đến nay Hải Phương đã có nhiều người có học hàm, học vị phó giáo sư, tiến sỹ, thạc sỹ, cử nhân, nhiều con em đã trưởng thành, trở thành những cán bộ lãnh đạo, cán bộ quản lý của huyện, của tỉnh; những cán bộ cao cấp trong  lực lượng vũ trang, những doanh nhân thành đạt. Trạm y tế đã được đầu tư xây mới với trang thiết bị hiện đại phục vụ kịp thời trong công tác chăm sóc sức khỏe ban đầu cho nhân dân, công tác văn hóa thông tin không ngừng được củng cố và tăng cường, đáp ứng được phục vụ nhiệm vụ chính trị và làm tốt công tác tuyên truyền chủ trương chính sách của đảng Nhà nước tới toàn dân. Phong trào “ Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ” đạt được những kết quả nổi bật có 11/11 xóm đạt xóm NTM kiểu mẫu, 3 trường học và trạm Y tế đạt tiêu chuẩn nếp sống văn hóa, tất cả các xóm đều có nhà văn hóa khang trang, có hệ thống điện chiếu sáng nông thôn. Đời sống vật chất tinh thần của nhân dân được cải thiện nâng lên rõ rệt, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được giữ vững, tình làng nghĩa xóm ngày càng bền chặt. Các hoạt động tình nghĩa, nhân đạo từ thiện được cán bộ Đảng viên và nhân dân nhiệt tình hưởng ứng. 94 năm qua Đảng bộ Hải Phương không ngừng được củng cố và phát triển cả số lượng và chất lượng, vững về chính trị, mạnh về tổ chức, thực hiện là nhân tố quyết định thắng lợi của xã nhà. Từ một chi bộ với 5 Đảng viên năm 1948. Ngày 12/4/1963 Hải Phương đã có 1 Đảng bộ với 58 Đảng viên, sinh hoạt ở 3 chi bộ là một trong những đảng bộ được Huyện ủy công nhận là đảng bộ 4 tốt đợt đầu của huyện, đến nay Đảng bộ đã có 16 chi bộ với 425 đảng viên, có 152 đồng chí đảng viên đang công tác tại các cơ quan xí nghiệp, trường học, thường xuyên giữ mối liên hệ với chi bộ nơi cư trú, đã góp phần xây dựng chi bộ, Đảng bộ vững mạnh. Đến nay Đảng bộ có 1 đồng chí được tặng Huy hiệu 70 năm tuổi Đảng, 02 đồng chí được tặng Huy hiệu 65 năm tuổi Đảng, 21 đồng chí được tặng Huy hiệu 60 năm tuổi Đảng, 61 đồng chí được tặng Huy hiệu 55 năm tuổi Đảng, 85 đồng chí được tặng Huy hiệu 50 năm tuổi Đảng, 109 đồng chí được tặng Huy hiệu 45 năm tuổi Đảng, 211 đồng chí được tặng Huy hiệu 40 năm tuổi Đảng, 142 đồng chí được tặng Huy hiệu 30 năm tuổi Đảng. Từ năm 1996 đến nay liên tục được công nhận là đảng bộ trong sạch vững mạnh hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, chính quyền vững mạnh, được Huyện ủy, Tỉnh ủy tặng cờ thi đua xuất sắc. Với những cố gắng, thành tích đã đạt được, trong thời kỳ đổi mới, Ghi nhận những đóng góp của nhân dân và cán bộ xã Hải Phương, Đảng, Nhà nước đã tặng thưởng nhiều danh hiệu cao quý: 16 bà mẹ được phong tặng và truy tặng danh hiệu Bà mẹ Việt Nam anh hung. Xã 2 lần được phong tặng danh hiệu Anh hùng: danh hiệu Anh hùng LLVTND trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, danh hiệu Anh hùng Lao động trong thời kỳ đổi mới; được Chủ tịch nước tặng Huân chương Lao động các hạng Ba năm 2008. Năm 2014 được UBND tỉnh công nhận xã đạt chuẩn NTM, đến năm 2023 có 11/11 xóm đạt NTM kiểu mẫu, xã đã được công nhận xã TNM nâng cao.

         94 năm qua Đảng bộ xã không ngừng được củng cố và phát triển cả số lượng và chất lượng, vững về chính trị tư tưởng, mạnh về tổ chức:

         Trong lãnh đạo, chỉ đạo, Đảng bộ xã luôn nắm vững và vận dụng sang tạo các chủ trương, đường lối của Đảng, Pháp luật Nhà nước trên cơ sở kế thừa và phát huy những giá trị truyền thống vẻ vang của mảnh đất và con người, biến những giá trị tinh thần đó thành sức mạnh của thời đại để cải tạo thiên nhiên, chiến thắng xâm lược và xoá bỏ nghèo nàn, lạc hậu tiến lên văn minh hiện đại.

         Ý thức ý nghĩa to lớn bài học đoàn kết của ông cha trong quá trình lập nghiệp; quán triệt sâu sắc quan điểm của Đảng; sự nghiệp cách mạng là của quần chúng; bài học lấy dân làm gốc; nên Đảng bộ luôn chăm lo xây dựng và củng cố khối đại đoàn kết toàn dân, đoàn kết lương giáo, trên dưới đồng lòng, tất cả vì sự nghiệp chung, tạo nên sức mạnh tổng hợp, vượt qua mọi khó khăn thử thách, đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Đảng bộ xã Hải Phương đã xác định rõ xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt trong mọi thời kỳ cách mạng: Trong xây dựng Đảng, nhiệm vụ hàng đầu là xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch, vững mạnh. Trong đó coi trọng cả hai yếu tố: Số lượng và chất lượng đội ngũ đảng viên. Thực tiễn đã qua khẳng định Đảng tin dân, dựa vào dân; dân tin Đảng, theo Đảng, bảo vệ Đảng, nơi nào tổ chức Đảng vững mạnh, cán bộ, đảng viên gương mẫu thì ở đó phong trào mọi mặt phát triển mạnh và ngược lại khi tổ chức Đảng yếu, đảng viên, cán bộ thiếu gương mẫu thì phong trào đi xuống.

         Xây dựng phong cách lãnh đạo, chỉ đạo cụ thể thiết thực, sâu sát, chỉ đạo toàn diện, nắm vững trọng tâm, tập trung dứt điểm từng khâu, từng việc trong từng thời gian, coi trọng chỉ đạo điểm, quan tâm xây dựng điển hình. Nêu cao ý thức tự lực, tự cường, chủ động sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm trước cấp trên và Nhân dân; khiêm tốn học tập, cầu thị, sớm tiếp thu cái mới, khoa học công nghệ tiên tiến, đồng thời tranh thủ được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sự giúp đỡ của cấp trên và đơn vị bạn.

         Trong thời gian tới đảng bộ Hải Phương tập trung quán triệt các Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng cho cán bộ Đảng viên và nhân dân tạo sự thống nhất về tư tưởng trong triển khai tổ chức thực hiện các nhiệm vụ kinh tế - xã hội. Tổ chức học tập Chỉ thị 05 - CT/TW trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Thực hiện hiệu quả Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về “Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; Nghị quyết Trung ương 6 (khóa XII) về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động có hiệu lực, hiệu quả. Kết luận số 21- KL/TW ngày 25/10/2021; Quy định số 37- QĐ/TW, ngày 25/10/2021 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về những điều đảng viên không được làm;Nghị quyết Hội nghị lần thứ Tám Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII, về “Tiếp tục phát huy truyền thống, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, xây dựng đất nước ta ngày càng phồn vinh, hạnh phúc”. 

         Kỷ niệm 94 năm Ngày thành lập Đảng toàn Đảng, Tự hào về Đảng quang vinh, về Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, mỗi cán bộ, đảng viên và mỗi người dân Hải Phương càng thấy rõ hơn trách nhiệm của mình, quyết tâm thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII, Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp nhiệm kỳ 2020 - 2025, xây dựng đảng bộ trong sạch vững mạnh. Xây dựng quê hương Hải Phương - Văn hóa - Anh hùng - Nông thôn mới ngày càng giàu đẹp văn minh./.

                                                 Ban Tuyên giáo Đảng ủy xã Hải Phương